Fytol - Diterpenol die ontstaat uit afbraak van chlorofyl

Fytol, ook wel phytol genoemd, is een kleurloze diterpenol die is ontstaan uit de afbraak van chlorofyl. De terpeen kan onder andere gevonden wordt in cannabisplanten. In tegenstelling tot veel monoterpenen verspreidt Fytol zeer weinig geur. De lichte geur die het verspreidt komt overeen met jasmijn. De terpeen wordt als precursor (uitgangsstof) gebruikt voor de vorming van zowel vitamine E als K.

Fytol beschikt over een geel pigment waardoor vele tincturen, waarbij tijdens de bereiding hitte is gebruikt en hierdoor het chlorofyl is afgebroken, geel van kleur zijn. Hetzelfde effect is waar te nemen wanneer een grasveld voor langere periode wordt afgeschermd van licht. Door het gebrek aan licht wordt het aanwezige chlorofyl afgebroken waardoor de kleur van het groene gras verandert in een gele kleur.

In 1909 ontdekte de Duitse chemicus Richard Willstätter hoe fytol verkregen kan worden door hydrolyse (afbraak door water) van chlorofyl. De structuur werd in 1928 vastgesteld door de Duitse chemicus FG Fischer.

Biologische functie

Er is aangetoond dat insecten zoals bijvoorbeeld vlooien en kevers, fytol en zijn metabolieten (eindproducten) zoals fytaanzuur gebruiken als afschrikmiddel tegen roofdieren. Deze verbindingen zijn afkomstig van gastheerplanten.

Verder is er indirect bewijs geleverd dat, in tegenstelling tot de mens, diverse niet-menselijke primaten aanzienlijke hoeveelheden fytol kunnen ontlenen uit de fermentatie van plantaardig voedsel.

Het maken van gezondheidsclaims is helaas niet meer toegestaan.

Deze diterpeen wordt onder andere toegepast in voedingsmiddelen, parfums, cosmetica producten, shampoos, zepen, wasmiddelen en detergenten (reinigingsmiddelen). Het wereldwijde gebruik wordt geschat op ongeveer 1 ton per jaar.

Chemische data

• De chemische molecule formule van fytol is C20H40O
• De moleculaire massa bedraagt 296,54 g/mol
• De systematische naam luidt (2E,7R,11R)-3,7,11,15-tetramethyl-2-hexadecen-1-ol

Natuurkundige waarden

• Aggregatietoestand: Vloeibaar
• Kleur: Kleurloos
• Dichtheid: 0,850 g/cm³
• Kookpunt: 203-204 °C
• Goed oplosbaar in benzeen, ethanol, di-ethylether en chloroform
• Niet oplosbaar in water

Waat kan fytol in gevonden worden?

• Cannabis (Cannabis sativaL.)
• Olijfboom
• Jasmijn (Jasminum grandiflorum)